Andrzejewo, Łętownica - zaczynamy!

12-13 września 1939 roku swój szlak bojowy w wojnie obronnej Polski zakończyła 18 Dywizja Piechoty, wchodząca w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”, zwana też „Żelazną” dywizją. Na polach wsi Andrzejewo i Łętownica, gdzie doszło do krwawych i dramatycznych walk z oddziałami Wehrmachtu, w wyniku trzykrotnych ataków podejmowanych przez oddziały polskie w celu przebicia się w kierunku na Andrzejewo, obie strony poniosły duże straty. O skali walk świadczą liczby poległych: po stronie polskiej ok. 400 żołnierzy, w tym dowódca piechoty dywizyjnej płk Aleksander Hertel (przejął dowództwo dywizji po płk. Stefanie Kosseckim, który podczas walk został ciężko ranny). Po stronie niemieckiej także kilkuset zabitych i ciężko rannych. Są to jednak szacunki, a nie pełne dane liczbowe; można się spodziewać, że wielu poległych żołnierzy do dziś spoczywa na polach bitewnych Andrzejewa i Łętownicy, tak jak do dziś ziemia ta skrywa nieznane pozostałości po bitwie.

Dlatego podjęliśmy starania o zbadanie tej historii, o zabezpieczenie śladów bohaterskich zmagań „Żelaznej” dywizji. Być może jest to ostatni moment, by uratować bezcenne przedmioty z tamtego okresu, ale także zarejestrować wspomnienia i relacje świadków tamtych wydarzeń.

Stowarzyszenie „Wizna 1939” nawiązało współpracę z gospodarzami tych terenów – wójtem Gminy Andrzejewo Michałem Rutkowskim, oraz wójtem Gminy Szumowo Jarosławem Cukiermanem, m.in. w celu przeprowadzenia wspólnego projektu badawczego na tym terenie. Założeniem projektu jest zbadanie pól bitewnych na terenie Andrzejewa i okolic i zabezpieczenie odnalezionych tam pozostałości po bitwie, z zamiarem przekazania ich (pozostawienia) w lokalnej Izbie Historycznej, a w przyszłości muzeum. Wyrażamy przy tym nadzieję i przekonanie, że przynajmniej część pozostałości po bitwie odnalezionych w przeszłości przez inne osoby badające te tereny, „wróci” do Izby Pamięci w Andrzejewie, zasilając jej zbiory, jako świadectwo tamtych wydarzeń. Gorąco o to apelujemy, bo jest to historia tego miejsca !

Wkrótce ruszamy. Mamy nadzieję, że nasze działania okażą się użyteczne, i że przyczynią się do lepszego poznania historii tej, jednej z najcięższych, bitwy stoczonej przez oddziały Wojska Polskiego w wojnie obronnej 1939 roku.

Osoby, które chciałyby nas wesprzeć w tym zakresie, posiadają ciekawe zdjęcia, relacje lub pamiątki, prosimy o kontakt na adres mailowy:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Dariusz Szymanowski

Poniżej bitwa pod Andrzejewem wg niemieckich materiałów propagandowych.